MENU
Kiedyś w narożu kamienicy było Kino Wolność do roku 1994. Zdjęcie pobrane z .

Dodał: Antoni Kuczek° - Data: 2022-01-05 15:10:16 - Odsłon: 108
Lata 1970-1975


Dom Śląski – zabytkowa kamienica, znajdująca się w Krakowie w dzielnicy V Krowodrza na Nowej Wsi, na rogu ulic Królewskiej 1 i Pomorskiej 2-4. Sąsiaduje z Placem Inwalidów.
Budowa Domu Śląskiego była inicjatywą Związku Obrony Kresów Zachodnich. Parcela pod inwestycję została przekazana nieodpłatnie przez miasto Kraków, zaś pieniądze na budowę pochodziły z funduszy pozostałych po akcji plebiscytowej na Górnym Śląsku. Projekt gmachu sporządził w 1931 architekt Józef Rybicki. Wzniesiono go w latach 1932–1937. Kierownikiem budowy był Ludwik Wojtyczko, który często jest błędnie podawany jako projektant budynku[2]. Budowla miała wielofunkcyjny charakter. Mieściły się tu mieszkania, do których wejście prowadziło od ulicy Królewskiej, jak i część usługowa z bursą dla studentów, domem wycieczkowym, stołówką, biurami, biblioteką, salami wykładowymi i salą kinową, do której wejście umieszczono od ulicy Pomorskiej.
13 września 1939 budynek został zajęty przez niemieckie władze okupacyjne i przekazany na siedzibę komendy Sicherheitspolizei (Policji Bezpieczeństwa) i Sicherheitsdienst (SD). W piwnicach zorganizowano areszt tymczasowy Gestapo, natomiast na pierwszym i drugim piętrze sale przesłuchań.
Po wojnie gmach stał się siedzibą Ligi Obrony Kraju. Mieściło się w nim kino (od 1937 "LOPP", potem, do 1994 "Wolność") i dom studencki uczelni artystycznych. W budynku znajdowało się także kasyno milicyjne. Po drugiej stronie ul. Królewskiej miały siedziby milicja oraz Służba Bezpieczeństwa. Od 1981 znajduje się w nim oddział „Ulica Pomorska” Muzeum Historycznego Miasta Krakowa.
W 1975 roku na fasadzie budynku, od strony ul. Pomorskiej, odsłonięto tablicę pamiątkową upamiętniającą ofiary Gestapo.
9 grudnia 1997 kamienica została wpisana do rejestru zabytków. Znajduje się także w gminnej ewidencji zabytków.
Budynek składa się z czterech skrzydeł otaczających wewnętrzny dziedziniec, z czego dwa mają elewacje frontowe. Ma pięć kondygnacji. Gmach reprezentuje styl funkcjonalistyczny w jego wczesnej formie. Bryła budynku jest dynamiczna i zróżnicowana. Narożnik został zaokrąglony i podkreślony uskokami. Parter został potraktowany cokołowo i obłożony ciemnym klinkierem. W kondygnacji tej od strony ulicy Królewskiej zaprojektowano filarowe podcienia z wejściem do części mieszkalnej. Elewacja wyższych kondygnacji została podzielona horyzontalnie poprzez umieszczenie okien w klinkierowych pasach. Na pierwszym piętrze narożnika znajdowała się pierwotnie loggia, która została zabudowana po II wojnie światowej.
Klatka schodowa części mieszkalnej została ozdobiona eleganckimi detalami z opartowską posadzką i stylizowanymi skrzynkami pocztowymi.

Za

  • /foto/9659/9659847m.jpg
    2019

inne

Poprzednie: Stacja kolejowa Jedlina-Zdrój Strona Główna Następne: Budynek nr 41